эшләүсе кеше

железнодорожный рабочий — тимер юл эшсеһе

опытный рабочий — тәжрибәле эшсе

сельскохозяйственный рабочий — ауыл хужалығы эшсеһе

рабочая молодёжь — эшсе йәштәр

рабочее движение — эшселәр хәрәкәте

рабочий посёлок — эшселәр ҡасабаһы

рабочий человек — эшләүсе кеше

рабочие пчёлы — эшсе ҡорттар

рабочий инструмент — эш ҡоралы

рабочее место — эш урыны

рабочее время — эш сәғәте (ваҡыты)

рабочие части машины — машинаның эшләй торған өлөштәре

в рабочем порядке — эш барышында

рабочая сила — эшсе көсө

рабочие руки — эшсе ҡулдар

рабочий день — эш көнө

быть предшественником — элгәр булыу

мой предшественник — минән элек эшләгән кеше

нерукотворный памятник — кеше ҡулы эшләй алмаған һәйкәл

чужие вещи — кеше әйберҙәре

назваться чужим именем — башҡа кеше исеме менән йөрөү

чужой взгляд — таныш булмаған ҡараш

взять чужое — кешенекен алыу

чужие люди — ят кешеләр

чужие дети — ят балалар

чужая сторона — сит яҡ

чужой язык — сит тел

чужие обычаи — ят ғөрөф-ғәҙәттәр

чужими руками (делать) что — нимәнелер башҡаларҙан эшләтеү

в чужом пиру похмелье — ҡара эт бәләһе аҡ эткә

в чужие руки (попадать, давать и т.п.) — сит, ят кешеләргә (эләгеү, биреү һ.б.)

с чужих слов — кеше аша ғына ишетеп

есть чужой хлеб — кеше икмәген ашау, башҡалар иҫәбенә йәшәү

несамостоятельное государство — үҙ аллы булмаған дәүләт

неосмотрительный поступок — уйламай эшләнгән эш

неосмотрительный человек — алабарман кеше

трудовая дисциплина — хеҙмәт тәртибе

трудовые споры — хеҙмәт дәғүәләре

трудовой человек — эшләп көн күреүсе кеше

трудовой народ — хеҙмәтсән халыҡ

трудовые деньги — эшләп тапҡан аҡса

трудовая книжка — хеҙмәт кенәгәһе

безотказный человек — тыңлаусан кеше

безотказный механизм — өҙлөкһөҙ эшләй торған механизм

вольный человек — ирекле кеше

вольная жизнь — иркен тормош

вольные мысли — хөр фекерҙәр

вольные идеи — азатлыҡ идеялары

он волен поступать по-своему — ул үҙенсә эшләргә ихтыярлы, уйларға ирекле

вольная шутка — әҙәпһеҙ шаярыу

вольная продажа хлеба — икмәкте сикләүһеҙ һатыу

по вольным ценам — ирекле хаҡ менән

вольная птица — ирекле ҡош (азат кеше)

вольные упражнения спорт. — ирекле күнекмәләр

вольный город ист. — ирекле ҡала (үҙ аллы ҡала-дәүләт)

вольный казак — ирекле казак (үҙ ерендәге кеше)

вольный перевод — ирекле тәржемә

вольный стих — ирекле шиғыр

на вольном воздухе — саф һауала

я вернулся домой, а он остался — мин өйгә ҡайттым, ә ул ҡалды

я зайду к вам не сегодня, а завтра — мин һеҙгә бөгөн түгел, ә иртәгә инеп сығырмын

до начала сеанса осталось пять минут, а людей в зал не пускают — сеанс башланырға биш минут ҡалған, ләкин халыҡты залға индермәйҙәр

он учится в вузе, а вот ты не сумел — ул юғары уҡыу йортонда уҡый, ә бына һин булдыра алманың

он человек простой, а ведь имеет вес в обществе — ул ябай кеше, ә шулай ҙа йәмғиәттә абруйы бар

и пришёл?! – А то как же! — килгәнме?! – Элбиттә!

а (не) то — юғиһә, бүтәнсә булһа

иди своей дорогой, а не то получишь от меня — юлыңда бул, юғиһә кәрәгеңде алырһың

можете остаться при своём мнении, а всё-таки я прав — үҙ фекерегеҙҙә ҡалығыҙ, ә мин барыбер хаҡлымын

отец ушёл, а сын продолжал стоять — атаһы китеп барҙы, ә улы тора бирҙе

отец развёл костёр, а дети пошли за ягодами — аталары ут яғып ебәрҙе, ә балалар еләккә китте

вдоль плетня в один ряд посажена смородина, а далее растёт какое-то дерево — ситән буйлап бер рәт ҡарағат ултыртылған, ә унан ары ниндәйҙер ағас үҫеп ултыра

сначала мы посетили выставку, а затем музей — башта күргәҙмәлә, ә һуңынан музейҙа булдыҡ

его пока никто толком не знает, а потому о нём ничего не говорят — уны әлегә бер кем йүнләп белмәй, шуға күрә уның тураһында бер нәмә әйтмәйҙәр ҙә

откололся я от своих друзей, а всё из-за тебя — дуҫтарымдан айырылдым мин, ә барыһы һинең арҡала

он ещё не приехал. А кстати, ты не забыл прихватить с собой документы? — ул әле ҡайтып етмәне. Эйткәндәй, һин үҙең менән документтарыңды алырға онотманыңмы?

а сколько я терпел – уму непостижимо! — ә мин күпме түҙҙем – аҡылға һыймаҫлыҡ!

а как ты туда попал? — ә һин нисек унда барып эләктең?

как ты сказал? – а никак! — нимә тинең? – ә бер нисек тә!

а не то сходил бы в магазин — булмаһа, магазинға барыр инең

спеши, а то опоздаешь — ашығыңҡыра, юҡһа һуңларһың

сходите туда сами, а то пошлите кого-нибудь — унда һеҙ үҙегеҙ барығыҙ, йә булмаһа берәйһен ебәрегеҙ

а? Ничего ведь не слышу, говори отчётливей — ә? Бер нәмә лә ишетмәйем бит, асығыраҡ һөйлә

что ты натворил, а? — нимә эшләнең һин, ә?

вот парень, а! — егете лә егете бит, ә!

кого осрамили ведь, а?! — кемде хур иттеләр бит, ә?!

смотри-ка, что он делает, а? — ҡара әле, нимә эшләй ул, ә?

а-а, это ты? — ә-ә, был һинме ни?

а, вот как! — ә, бына нисек!

а, вот куда вы спрятались! — әһә, бына ҡайҙа йәшенгәнһегеҙ икән!

а, мамочка! Как я рад тебя видеть! — уй, әсәкәйем! Һине күреүемә шундай шатмын!

а, вы ещё сопротивляетесь! — әһә, һеҙ ҡаршылашаһығыҙмы әле!

а! Была не была — эй! Булды ни ҙә, булманы ни

а-а-а, не трогайте меня, ради бога! — уй, алла хаҡы өсөн, миңә теймәгеҙ!

бездарный поэт — талантһыҙ шағир

бездарный человек — талантһыҙ кеше

бездарный стих — сейле-бешле шиғыр

бездарная картина — һәләтһеҙ эшләнгән картина

великодушный человек — киң күңелле кеше

великодушный поступок — ихлас эшләнгән эш

грамотный человек — уҡымышлы кеше

грамотный ученик — грамоталы уҡыусы

грамотный инженер — мәғлүмәтле инженер

грамотное сочинение — хатаһыҙ инша

грамотный чертёж — еренә еткереп эшләнгән һыҙма

как поживаете? — нисек йәшәйһегеҙ?

как ваше здоровье? — һаулығығыҙ нисек?

как это случилось? — нисек булды һуң был?

как пройти к остановке? — туҡталышҡа нисек барырға?

я сделал, как вы сказали — һеҙ нисек әйттегеҙ, мин шулай эшләнем

не знаю, как это делается — мин бының ҡалай эшләнгәнен белмәйем

как хорошо! — ҡайһылай яҡшы!

как я рад тебя видеть! — һине күреүемә шул тиклем шатмын!

как! Ты опять здесь? — нисек! Һин тағы бындамы ни?

как! Ты уже пришёл? — бәй! Һин килдең дәме?

она как закричит ул — ҡысҡырып ебәрмәһенме

как польёт дождь — ямғыр яуып ебәрмәһенме

твёрдый, как камень — таш һымаҡ (таштай) ҡаты

белый, как снег — ҡар һымаҡ (ҡарҙай) ап-аҡ

советую это вам как друг — мин һеҙгә дуҫ итеп кәңәш бирәм

как вспомнишь, приятно становится — иҫкә төшөргәндә рәхәт булып китә

как доедешь, вышли телеграмму — барып етеү менән телеграмма һуҡ

как стемнеет, он вернётся — ҡараңғы төшөү менән ул ҡайтасаҡ

как бы не — булып ҡуймаһа ғына ярар ине, булып ҡуймаһын

как бы не так — шулай булмай ҙа ни

как бы то ни было — нисек кенә булмаһын, һәр хәлдә

как же — эйе шул, әлбиттә

как когда; когда как — ҡасан нисек, төрлө ваҡытта төрлөсә

как кому; кому как — кемгә нисек, кешеһенә ҡарап

как можно — мөмкин тиклем

как нельзя лучше — үтә һәйбәт, шунан да яҡшыһы юҡ

как ни в чём не бывало — бер ни ҙә булмағандай

как пить дать — һис шикһеҙ

как попало — теләһә нисек, теләһә ҡалай

как раз: — 1) нәҡ, тап

он свидетель как раз этого явления — ул нәҡ шул күренештең шаһиты

как сказать — уныһы икеле әле

как только — -ғас та/-гәс тә, уҡ/үк

как только он придёт, я вам сообщу — ул килгәс тә, мин һеҙгә хәбәр итермен

кропотливая работа — күп көс талап иткән эш

кропотливый человек — ентекләп эшләй торған кеше

недобросовестный человек — намыҫһыҙ кеше

недобросовестный поступок — намыҫһыҙ (оятһыҙ) ҡыланыш

недобросовестная работа — насар эшләнгән эш

неумный человек — аҡылға һай кеше

неумный поступок — уйланмай эшләнгән ҡылыҡ